Tajemnicza Biskupia Górka

 

Wracając ze spotkania w Gdańsku zatrzymałem się na światłach, głowa sama skręciła w lewo. Biskupia Górka, śmieszne pomyślałem ponad 20 lat mieszkałem w Gdańsku i nigdy tam nie byłem, nic nie zachęca do odwiedzenia tego miejsca obskurne budynki i brak drogi, jednak kiedy się zdecydujesz na zwiedzanie pamiętaj na Biskupiej Górce wszyscy się znają.
Wjechałem kawałek i już wiedziałem, że jeszcze tu przyjadę, nie miałem kamery i aparatu, a tu takie widoki. Droga wybrukowana, piękne kamienice, choć ugryzione zębem czasu to jednak zachwycają, gdzie nie gdzie z pod tynku przedziera się stary napis, tu wszystko pamięta Gdańsk przed 1939 rokiem. Dziś zdjęcie zrobione aparatem w telefonie, jak nic nie stanie na przeszkodzie pod koniec tygodnia jeszcze raz się tam wybiorę, mam nadzieję również na film, a tym czasem zapraszam Was  abyście zapoznali się z historią tego miejsca, a potem na spacer po Biskupiej Górce.

Biskupiej Górki nie ma na planach atrakcji turystycznych wycieczek po Gdańsku. Pokutuje fama o niebezpieczeństwach czyhających tam na przygodnych spacerowiczów, mimo że na szczycie tego jednego z najwyższych gdańskich wzgórz (60,8 m n.p.m.) znajduje się laboratorium policyjne Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku. Tymczasem to niezwykle ciekawy i bogaty historycznie obszar grodu nad Motławą.

Średniowieczna Górka swoją obecną nazwę zawdzięcza epizodowi (lata ok. 1277-ok. 1414) bycia siedzibą biskupów kujawskich, którzy początkowo sprawowali kościelny nadzór nad ziemiami Pomorza. W czasach wojen krzyżackich, z racji górowania nad Gdańskiem, była wykorzystywana jako punkt oblężniczy. Taki stan rzeczy utrzymał się do początków XVII wieku, gdy władze Gdańska postanowiły ufortyfikować „niebezpieczne” wzniesienie. Zbudowano szaniec z bastionami ziemnymi Zbawiciela (Salvator od pobliskiego kościoła na Zaroślaku), Pośredni (Mittel) i Ostroróg (Scharfenort). Do tego dobudowano mały Bastion Vigilance od północnego-wschodu. Razem z fortyfikacjami sąsiedniego Zaroślaka i Bramy Oliwskiej oraz bastionów Opływu Motławy Biskupia Górka zabezpieczała Gdańsk od zachodniej i południowej strony. W późniejszych stuleciach umocnienia rozbudowywali i przebudowywali gdańszczanie, Francuzi i Prusacy - powstała redita Szaniec Szwedzki (przebudowana na redutę z podziemnym przejściem do mostów na Kanale Raduni i bram miasta), dodano fosę, palisady, poterny, blokhauzy i lunety: Leclerca (przez Niemców zwana Hünerbein), Cafarellego (niem. Knesebeck) i Delzous (niem. Kümmelschanze) oraz schrony i magazyny. Gdyby nie powstanie Wolnego Miasta Gdańsk i demilitaryzacja miasta, teren ten stałby się fortem poligonalnym, czego plany przebudowy były gotowe. Tak stał się terenem rekracyjno-mieszkaniwym. Tu powstał istniejący do dziś budynek Schroniska Młodzieżowego im. Pawła Beneke (Jugendgherberge ) z charaktersytyczną wieżą zegarową - dziś laboratorium policyjne. Zaś w dawnej reducie koszarowej po sąsiedzku kształci żaków Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna.

 Jednak Biskupia Górka nie służyła tylko celom militarnym. Pod koniec XVIII wieku w Bastionie Ostroróg powstało obserwatorium astronomiczne Nataniela Mateusza Wolfa. Z jego przyrządów korzystali naukowcy Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku. Niestety, nie przetrwało ono ataku rosyjsko-pruskiego w 1813 roku na „francuski” Gdańsk.

Biskupia Górka służyła również natchnieniem wielu malarzom, którzy uwieczniali panoramę Gdańska ze szczytu. Najstarszy obraz datowany jest na 1592-93 r. i jest przypisywany Antonowi Möllerowi. W 1639 Adam Wybe rozsławił Gdańsk na świecie budową ok. 200-metrowej kolejki linowej z Biskupiej Górki do bastionu Przedmiejskiego.

Z piaskowni na zboczu wzniesienia, nad fosą, i Kanałem Raudni transportowano ziemię na wały Opływu Motławy Unikatowe w skali świata urządenie napędzane było czterokonnym kieratem, z ok. 120 kubłami do transportu ziemi. Lina z kubłami pełnymi opierała się na siedmiu podporach, lina z kubłami pustymi na jednej. Konstrukcja Wybego była największą konstrukcją tego typu do XIX wieku, a zarazem pierwszą kolejką linową o wielu podporach.
 http://www.hotelwm.pl/gdansk-biuskupia-gorka-historia,178,1,175.html